Bandırma'nın Tarihçesi

Belediye Binası ve Liman, 1920'ler

Bandırma'nın kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Çeşitli araştırmalar, Bandırma'nın Kapıdağ yarımadasındaki Kyzikos şehri ile aynı tarihsel süreçte (M.Ö. 8 ve 9. yüzyıllar) kurulmuş olduğunu göstermektedir.

Bandırma’nın ilk kuruluş yeri, bugünkü şehir merkezinin yaklaşık 2 km kadar kuzeydoğusunda bulunan ve günümüzde Livatya ve Ağıldere olarak anılan bölgedir. Bir balıkçı köyü olan Bandırma’nın eski adı "Güvenilir Liman" anlamına gelen Panormos’tur. Kyzikos şehir devletinin bir limanı olan Panormos, farklı zamanlarda Frigler, Mysialılar, Traklar ve Perslerin egemenliğinde kalmıştır. Bölge, M.Ö. 334 yılında Makedonya Kralı Büyük İskender tarafından fethedilmiştir. Daha sonra Roma ve Bizanslıların eline geçmiştir.

Anadolu'da ilk Türk devletini kuran Kurtulmuşoğlu Süleyman Bey’in 1076 yılında Kyzikos ile birlikte Aydıncık ve Bandırma'yı fethetmesiyle bölge Türklerin hâkimiyetine girmiştir. 1106 yılında Selçuklu Sultanı 1. Kılıçarslan'ın vefatı sonrası bölge tekrar Bizans’ın egemenliğine geçmiştir.

Bandırma, 13. yüzyılın başlarında Karesi Beyliği tarafından yeniden fethedilmiş, Orhan Gazi döneminde (1345) ise Osmanlıların egemenliği altına girmiştir. O yıllarda küçük bir balıkçı köyü olan Bandırma’nın idaresi Orhan Gazi tarafından oğlu Süleyman Paşa’ya verilmiştir.

Osmanlı idari yapılanmasında bir dönem Aydıncık (Edincik) ve Hüdavendigar’a bağlı olan Bandırma, 16. yüzyılın ikinci yarısında ise Galata kazası Kapıdağ nahiyesine bağlanmıştır. 1830 yılında Kapıdağ, Erdek ilçesine bağlı bir bucağa dönüşmüştür ve Bandırma da Kapıdağ bucağına bağlı bir köy olarak varlığını sürdürmüştür. 

Bir süre voyvodalıkla idare edilen Bandırma, Tanzimat’ın ilanından sonra ise gerçekleştirilen idari yapılanma ile Erdek ilçesine bağlı bir bucak olmuştur.

1877 - 1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi)’ndan sonra, Kırım ve Romanya'dan göç eden Tatarların bir kısmı Bandırma bölgesine yerleştirilmiştir. Bu durum da Bandırma’da nüfus artışına neden olmuştur. Bandırma, 1879 yılında Karesi Sancağına (Balıkesir) bağlı bir ilçe yapılmış ve belediye teşkilatı kurulmuştur.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Bandırma, Çanakkale Savaşları nedeniyle büyük bir önem kazanmıştır. İlçe, özellikle Çanakkale'ye asker ve malzeme nakliyesi konusunda çok önemli bir rol oynamıştır. Askeri ve ekonomik alandaki bu stratejik konum, nüfusun daha da artmasına neden olmuştur.